藏文学习 | 中藏对照经文

菩提道燈論

The Lamp for the Path to Enlightenment

༄༅། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།།

阿底峽尊者 造 By Atiśa Dīpaṃkara
法尊法師 译
Translated by Patrick Dowd, 2021.

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བོ་དྷི་པཱ་ཐ་པྲ་དི་པཾ།
In Sanskrit: Bodhipāthapradipaṃ
梵文经名

བོད་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ།
In Tibetan:
藏文经名

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
I prostrate to the youthful bodhisattva Mañjuśrī!
敬禮曼殊室利童子

  1. དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་དག་དང་དེའི་ཆོས་དང་། །
    དགེ་འདུན་རྣམས་ལ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་བྱས་ཏེ། །
    སློབ་མ་བཟང་པོ་བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་བསྐུལ་གྱུར་པས། །
    བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱ། །
    敬禮三世一切佛,
    及彼正法與眾僧,
    應賢弟子菩提光,
    勸請善顯覺道燈。

    With great reverence, I prostrate to all the Victorious Ones of the three times, to their Dharma, and to the members of the Saṅgha. Urged by my good student Jangchup Ö, I shall elucidate the Lamp for the Path to Enlightenment.

  2. ཆུང་ངུ་འབྲིང་དང་མཆོག་གྱུར་པས། །
    སྐྱེས་བུ་གསུམ་དུ་ཤེས་པར་བྱ། །
    དེ་དག་མཚན་ཉིད་རབ་གསལ་བ། །
    སོ་སོའི་དབྱེ་བ་བྲི་བར་བྱ། །
    由下中及上,
    應知有三士,
    當書彼等相,
    各各之差別。

    Understand there are three types of individuals— lesser, middling, and superior. I shall set out a system of classification in which their respective characteristics are made completely clear.

  3. གང་ཞིག་ཐབས་ནི་གང་དག་གིས། །
    འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཙམ་དག་ལ། །
    རང་ཉིད་དོན་དུ་གཉེར་བྱེད་པ་། །
    དེ་ནི་སྐྱེས་བུ་ཐ་མར་ཤེས། །
    若以何方便,
    唯於生死樂,
    但求自利益,
    知為下士夫。

    Know that those who, by whatever means, exclusively seek mere mundane pleasures of saṃsāra for their own benefit are inferior individuals.

  4. སྲིད་པའི་བདེ་ལ་རྒྱབ་ཕྱོགས་ཤིང་། །
    སྡིག་པའི་ལས་ལས་ལྡོག་བདག་ཉིད། །
    གང་ཞིག་རང་ཞི་ཙམ་དོན་གཉེར། །
    སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་འབྲིང་ཞེས་བྱ། །
    背棄三有樂,
    遮止諸惡業,
    但求自寂滅,
    彼名為中士。

    Those who have turned their backs on saṃsāra’s pleasures and refrain from sinful karma, striving merely for pacification for themselves alone— such individuals are said to be middling.

  5. རང་རྒྱུད་གཏོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །
    གང་ཞིག་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན། །
    ཡང་དག་ཟད་པར་ཀུན་ནས་འདོད། །
    སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
    若以自身苦,
    比他一切苦,
    欲求永盡者,
    彼是上士夫。

    Those who truly desire to completely eradicate all the suffering of others through their own personal suffering— such individuals are supreme.

  6. སེམས་ཅན་དམ་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག །
    འདོད་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ལ། །
    བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་ཡི། །
    ཡང་དག་ཐབས་ནི་བཤད་པར་བྱ། །
    為諸勝有情,
    求大菩提者,
    當說諸師長,
    所示正方便。

    For these noble beings who desire supreme enlightenment, I shall explain the perfect methods taught by spiritual teachers.

  7. རྫོགས་སངས་བྲིས་སྐུ་ལ་སོགས་དང་། །
    མཆོད་རྟེན་དམ་པ་མངོན་ཕྱོགས་ནས། །
    མེ་ཏོག་བདུག་སྤོས་དངོས་པོ་དག །
    ཅི་འབྱོར་པ་ཡི་མཆོད་པ་བྱ། །
    對佛畫像等,
    及諸靈塔前,
    以花香等物,
    盡所有供養。

    In the presence of paintings, statues, stūpas, and other representations of the perfect Buddha, offer flowers, fragrant incense, and whatever else you can afford.

  8. ཀུན་བཟང་སྤྱོད་ལས་གསུངས་པ་ཡི། །
    མཆོད་པ་རྣམ་པ་བདུན་དག་ཀྱང་། །
    བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་མཐར་ཐུག་པར། །
    མི་ལྡོག་པ་ཡི་སེམས་དག་གིས། །
    亦以普賢行,
    所說七支供,
    以至菩提藏,
    不退轉之心。

    With the sevenfold offering also taught in Samantabhadra’s Aspiration to Good Deeds, and with the thought never to turn back until attaining the essence of complete enlightenment,

  9. དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་རབ་དད་ཅིང་། །
    པུས་མོ་ལྷ་ང་སར་བཙུགས་ནས། །
    ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བྱས་ནས་ནི། །
    དང་པོར་སྐྱབས་འགྲོ་ལན་གསུམ་བྱ། །
    信仰三寶尊,
    雙膝著於地,
    恭敬合掌已,
    先三遍歸依。

    With fervent faith in the Three Jewels, place one knee on the ground, join the palms together, and first take refuge three times.

  10. དེ་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། །
    བྱམས་པའི་སེམས་ནི་སྔོན་འགྲོ་བས། །
    ངན་སོང་གསུམ་དུ་སྐྱེ་སོགས་དང་། །
    འཆི་འཕོ་སོགས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་བའི། །
    འགྲོ་བ་མ་ལུས་ལ་བལྟས་ཏེ། །
    སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ནི་སྡུག་བསྔལ་བ། །
    次一切有情,
    以慈心為先,
    觀惡趣生等,
    及死歿等苦;
    無餘諸眾生,
    為苦所苦惱,

    Then, beginning with a mind of love for all sentient beings, consider all those, without exception, who suffer in the three lower realms from birth, death, and so forth.

  11. སྡུག་བསྔལ་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཚན་ལས། །
    འགྲོ་བ་ཐར་བར་འདོད་པ་ཡིས། །
    ལྡོག་པ་མེད་པར་དམ་འཆའ་བའི། །
    བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ། །
    從苦及苦因,
    欲度脫眾生,
    立誓永不退,
    當發菩提心。

    With the wish to liberate all beings from the suffering of suffering, from suffering and its causes, generate bodhicitta with irreversible resolve.

  12. དེ་ལྟར་སྨོན་པའི་སེམས་དག་ནི། །
    བསྐྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ། །
    དེ་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ཡི། །
    མདོ་ལས་བྱམས་པས་རབ་ཏུ་བཤད། །
    如是發願心,
    所生諸功德,
    如華嚴經中,
    彌勒應宣說。

    Maitreya has thoroughly explained the qualities of generating such aspirational bodhicitta in the Sūtra of the Arrayed Tree.[1]

  13. དེ་ཡི་མདོ་ཀློག་པའམ་བླ་མ་ལ་མཉན་ཏེ། །
    རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མཐའ་མེད་པ། །
    རྣམ་པར་ཤེས་པར་བྱས་ལ་དེ་ནས་རྒྱུ་མཚན་དུ། །
    དེ་ལྟར་ཡང་དང་ཡང་དུ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བྱ། །
    或讀彼經或師聞,
    了知正等菩提心,
    功德無邊為因緣,
    如是數數發其心。

    Having understood the limitless qualities of the mind of complete enlightenment from reading this sūtra or listening to a spiritual teacher, generate this very state of mind again and again.

  14. དཔའ་སྦྱིན་གྱིས་ཞུས་མདོ་དག་ལས། །
    འདི་ཡི་བསོད་ནམས་རབ་བསྟན་པ། །
    གང་དེ་ཚིགས་བཅད་གསུམ་ཙམ་དུ། །
    མདོར་བསྡུས་འདིར་ནི་བྲི་བར་བྱ། །
    勇施請問經,
    亦廣說此福,
    彼略攝三頌,
    今此當摘錄。

    The Sūtra Requested by Vīradatta thoroughly explains its merits. Here, I shall summarize them by citing only three verses:

  15. བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་གང་། །
    དེ་ལ་གལ་ཏེ་གཟུགས་མཆིས་ན། །
    ནམ་མཁའི་ཁམས་ནི་ཀུན་གང་སྟེ། །
    དེ་ནི་དེ་བས་ལྷག་པར་འགྱུར། །
    「菩提心福德,
    假使有色者,
    充滿虛空界,其福猶有餘。

    “If the merit of bodhicitta were to take physical form, even the whole of space itself could not contain its vastness.

  16. གངྒཱའི་བྱེ་བ་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །
    སངས་རྒྱས་ཞིང་རྣམས་མི་གང་གིས། །
    རིན་ཆེན་དག་གིས་ཀུན་བཀང་སྟེ། །
    འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕུལ་བ་བས། །
    若人以寶珍,
    遍滿恆沙數,
    一切佛世界,
    供獻於諸佛。

    “If a person were to fill with jewels as many buddhafields as there are grains of sands in the Ganges River and offer them to the Protector of the World,

  17. གང་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བགྱིས་ཏེ། །
    བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་སེམས་བཏུད་ན། །
    མཆོད་པ་འདི་ནི་ཁྱད་པར་འཕགས། །
    དེ་ལ་མཐའ་ནི་མ་མཆིས་སོ། །
    若有人合掌,
    心敬大菩提,
    此供最殊勝,
    其福無邊際。」

    “This would be far surpassed by the offering of someone joining their hands together and bowing in their mind to enlightenment, for this is beyond any limit.”

  18. བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དག་བསྐྱེད་ནས་ནི། །
    འབད་པ་མང་པོས་ཀུན་ཏུ་སྤེལ་བྱ་ཞིང་། །
    འདི་ནི་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འང་དྲན་དོན་དུ། །
    ཇི་སྐད་བཤད་པའི་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་བསྲུང་། །
    既發菩提願心已,
    應多勵力遍增長,
    此為餘生常憶念,
    如說學處當遍護。

    You should generate aspirational bodhicitta and constantly increase it through great exertion. You should fully uphold your precepts as instructed so that you may recollect this in other lifetimes as well.

  19. འཇུག་སེམས་བདག་ཉིད་སྡོམ་པ་མ་གཏོགས་པར། །
    ཡང་དག་སྨོན་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར་མ་ཡིན། །
    རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སྨོན་པ་འཕེལ་འདོད་པས། །
    དེ་ཕྱིར་འབད་པས་འདི་ནི་ངེས་པར་བླང་། །
    除行心體諸律儀,
    非能增長正願心,
    由欲增長菩提願,
    故當勵力受此律。

    Without the actual vow of engaged bodhicitta, your perfect aspiration will not develop further. With the wish to develop perfect enlightenment, make effort to take the vow in full.

  20. སོ་སོར་ཐར་པ་རིགས་བདུན་གྱི། །
    རྟག་ཏུ་སྡོམ་གཞན་ལྡན་པ་དང་། །
    བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པ་ཡི། །
    སྐལ་བ་ཡོད་ཀྱི་གཞན་དུ་མིན། །
    若常具餘七,
    別解脫律儀,
    乃有菩薩律,
    善根餘非有。

    Only those who continuously maintain one of the seven types of individual liberation vows or other vows will have the fortune for the bodhisattva vow, no one else.

  21. སོ་སོར་ཐར་པ་རིས་བདུན་དང་། །
    དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་བཤད་པ་ལ། །
    ཚངས་སྤྱོད་དཔལ་ནི་མཆོག་ཡིན་ཏེ། །
    དགེ་སློང་སྡོམ་པ་དག་ཏུ་བཞེས། །
    七眾別解脫,
    如來所宣說,
    梵行為最勝,
    是比丘律儀。

    According to the Tathāgata’s explanation of the seven classes of vows of individual liberation, glorious pure conduct—celibacy—is said to be supreme. Take, therefore, the vows of full ordination.

  22. བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ས་དག་གི །
    ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་གསུངས་ཆོ་ག་ཡིས། །
    ཡང་དག་མཚན་ཉིད་ལྡན་པ་ཡི། །
    བླ་མ་བཟང་ལས་སྡོམ་པ་བླང་། །
    當以菩薩地,
    戒品所說軌,
    從具德相師,
    受持彼律儀。

    According to the ritual described in the discipline chapter of The Bodhisattva Levels, you should take the vow from a good, authentically qualified spiritual teacher.

  23. སྡོམ་པའི་ཆོ་ག་ལ་མཁས་དང་། །
    བདག་ཉིད་གང་ཞིག་སྡོམ་ལ་གནས། །
    སྡོམ་པ་འབོགས་བཟོད་སྙིང་རྗེར་ལྡན། །
    བླ་མ་བཟང་པོར་ཤེས་པར་བྱ། །
    善巧律儀軌,
    自安住律儀,
    堪傳律具悲,
    當知是良師。

    Understand that a good spiritual teacher is one skilled in the vow ritual, who lives by the vow and possesses the patience and compassion to bestow it.

  24. དེ་ལ་འབད་པས་འདི་འདྲ་བའི། །
    གལ་ཏེ་བླ་མ་མ་རྙེད་ན། །
    དེ་ལས་གཞན་སྡོམ་ནོད་པ་ཡི། །
    ཆོ་ག་ཡང་དག་བཤད་པར་བྱ། །
    若努力尋求,
    不得如是師,
    當宣說其餘,
    受律儀軌則。

    In case, after searching for someone like this, you are unable to find such a spiritual teacher, I shall explain another ritual with which to properly take the vow.

  25. དེ་ལ་སྔོན་ཚེ་འཇམ་པའི་དཔལ། །
    ཨ་བ་རཱ་ཛར་གྱུར་པ་ཡིས། །
    ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་པ། །
    འཇམ་དཔལ་གྱི་ནི་སངས་རྒྱས་ཞིང་། །
    རྒྱན་གྱི་མདོ་ལས་བཤད་པ་ལྟར། །
    དེ་བཞིན་འདིར་ནི་རབ་གསལ་བྲི། །
    如昔妙吉祥,
    為虛空王時,
    所發菩提心,
    如妙祥莊嚴,
    佛土經所說,
    如是此當書:

    With utmost clarity, I shall write how long ago, when he was Ambarāja, Mañjuśrī generated bodhicitta, as described in The Ornament of Mañjuśrī’s Buddhafield Sūtra.

  26. མགོན་པོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །
    རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་ཅིང་། །
    འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་མགྲོན་དུ་གཉེར། །
    དེ་དག་འཁོར་བ་ལས་བསྒྲལ་ལོ། །
    於諸依怙前,
    發大菩提心,
    請一切眾生,
    度彼出生死。

    “In the presence of the Protectors, I generate the mind of perfect enlightenment, and I invite all beings as my guests— These I shall liberate from saṃsāra.

  27. གནོད་སེམས་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཉིད་དང་། །
    སེར་སྣ་དང་ནི་ཕྲག་དོག་ཉིད། །
    དེང་ནས་བཟུང་ནས་བྱང་ཆུབ་མཆོག །
    ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་མི་བྱ་འོ། །
    損害心忿心,
    慳吝與嫉妒,
    從今至證道,
    此等終不起。

    “From this moment until I achieve supreme enlightenment, I shall have no thoughts of harm, no anger, avarice, or jealousy.

  28. ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་བྱ་ཞིང་། །
    སྡིག་དང་འདོད་པ་སྤང་བར་བྱ། །
    ཚུལ་ཁྲིམས་སྡོམ་པ་ལ་དགའ་བས། །
    སངས་རྒྱས་རྗེས་སུ་བསླབ་པར་བྱ། །
    當修行梵行,
    當斷罪及欲,
    愛樂戒律儀,
    當隨諸佛學。

    “I shall cultivate pure conduct, and abandon sin and craving. With joy for the vows of discipline, I shall train to emulate the Buddhas.

  29. བདག་ཉིད་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་ནི། །
    བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་མི་སྤྲོ་ཞིང་། །
    སེམས་ཅན་གཅིག་གི་རྒྱུ་ཡིས་ནི། །
    ཕྱི་མའི་མུ་མཐར་གནས་པར་བགྱི། །
    不樂為自己,
    速得大菩提,
    為一有情因,
    住到最後際。

    “Taking no joy in swiftly attaining enlightenment for myself, I will remain until the very end for the sake of even a single being.

  30. ཚད་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི། །
    ཞིང་དག་རྣམ་པར་སྦྱང་བར་བྱ། །
    མིང་ནས་གཟུང་བ་བྱས་པ་དང་། །
    ཕྱོགས་བཅུ་དག་ཏུ་རྣམ་པར་གནས། །
    當嚴淨無量,
    不思議佛土,
    受持於名號,
    及住十方界。

    “I shall prepare immeasurable, inconceivable realms and will remain in the ten directions for any who call out my name.

  31. བདག་གི་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །
    ཐམས་ཅད་དུ་ནི་དག་པར་བྱས། །
    ཡིད་ཀྱི་ལས་ཀྱང་དག་བྱ་སྟེ། །
    མི་དགེའི་ལས་རྣམས་མི་བྱའོ། །
    我之身語業,
    一切使清淨,
    意業亦清淨,
    不作不善業。

    “Having purified all physical and verbal actions, I shall also purify my mental activities, and will avoid all that is non-virtuous.”

  32. རང་གི་ལུས་ངག་སེམས་ནི་རྣམ་དག་རྒྱུ། །
    འཇུག་པའི་སེམས་ཀྱི་བདག་ཉིད་སྡོམ་གནས་པ། །
    ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་ལེགས་བསླབས་པས། །
    ཚུལ་ཁྲིམས་བསླབ་པ་གསུམ་ལ་གུས་ཆེར་འགྱུར། །
    自身語心清淨因,
    謂住行心體律儀,
    由善學習三戒學,
    於三戒學起敬重。

    Completely pure body, speech, and mind cause you to maintain the actual vow of engaged bodhicitta. By properly practicing the discipline of the three trainings, your reverence for these trainings grows greater.

  33. དེ་བས་རྣམ་དག་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །
    སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའི་སྡོམ་དག་ནི། །
    འབད་པར་བྱས་པས་རྫོགས་བྱང་ཆུབ། །
    ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །
    如是勤清淨,
    菩薩諸律儀,
    便當能圓滿,
    大菩提資糧。

    Therefore, by exerting yourself in the bodhisattva vows, bent on pure and perfect enlightenment, the accumulations for complete enlightenment will be fully perfected.

  34. བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་རང་བཞིན་གྱི། །
    ཚོགས་ནི་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ཡི། །
    རྒྱུ་ནི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དག །
    མངོན་ཤེས་སྐྱེད་པ་ཉིད་དུ་བཞེད། །
    福智為自性,
    資糧圓滿因,
    一切佛共許,
    為引發神通。

    All Buddhas say that the cause for completing the accumulations, whose natures are merit and wisdom, is the development of the higher knowledges.

  35. ཇི་ལྟར་འདབ་གཤོག་མ་སྐྱེས་པའི། །
    བྱ་ནི་མཁའ་ལ་འཕུར་མི་ནུས། །
    དེ་བཞིན་མངོན་ཤེས་སྟོབས་བྲལ་བས། །
    སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ནུས་པ་མིན། །
    如鳥未生翼,
    不能騰虛空,
    若離神通力,
    不能利有情。

    Just as a bird with unfledged wings cannot fly through the sky, one who lacks the power of the higher knowledges will be unable to work for beings’ benefit.

  36. མངོན་ཤེས་ལྡན་པའི་ཉིན་མཚན་གྱི། །
    བསོད་ནམས་དག་ནི་གང་ཡིན་ཏེ། །
    མངོན་ཤེས་དག་དང་བྲལ་གྱུར་ལ། །
    སྐྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །
    具通者日夜,
    所修諸福德,
    諸離神通者,
    百生不能集。

    The merit of a single day and night gained by one with the higher knowledges is not attained within a hundred lifetimes by one who is without them.

  37. མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །
    ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་གྱུར་པ། །
    དེས་ནི་འབད་བྱས་མངོན་ཤེས་དག །
    འགྲུབ་པར་འགྱུར་གྱི་ལེ་ལོས་མིན། །
    若欲速圓滿,
    大菩提資糧,
    要勤修神通,
    方成非懈怠。

    Those who desire to swiftly complete the accumulations for perfect enlightenment will accomplish the higher knowledges through effort, not through laziness.

  38. ཞི་གནས་གྲུབ་པ་མ་ཡིན་པས། །
    མངོན་ཤེས་འབྱུང་བར་མི་འགྱུར་བས། །
    དེ་ཕྱིར་ཞི་གནས་བསྒྲུབ་པའི་ཕྱིར། །
    ཡང་དང་ཡང་དུ་འབད་པར་བྱ། །
    若未成就止,
    不能起神通,
    為修成止故,
    應數數策勵。

    The higher knowledges will not arise without the accomplishment of śamatha; therefore, strive again and again to accomplish calm abiding.

  39. ཞི་གནས་ཡན་ལག་རྣམ་ཉམས་པས། །
    རབ་ཏུ་འབད་དེ་བསྒོམས་བྱས་ཀྱང་། །
    ལོ་ན་སྟོང་ཕྲག་དག་གིས་ཀྱང་། །
    ཏིང་འཛིན་འགྲུབ་པར་མི་འགྱུར་རོ། །
    止支若失壞,
    即使勤修習,
    縱然經千載,
    亦不能得定。

    As long as the requisites for śamatha are weak, even if you were to meditate with great effort for thousands of years, still you would not accomplish samādhi.

  40. དེ་ཕྱིར་ཏིང་འཛིན་ཚོགས་ལེའུ་ལས། །
    གསུངས་པའི་ཡན་ལག་ལ་ལེགས་གནས། །
    དམིགས་པ་གང་རུང་གཅིག་ལ་ཡང་། །
    ཡིད་ནི་དགེ་ལ་གཞག་པར་བྱ། །
    當善安住,定資糧品中,
    所說諸支分,
    於隨一所緣,
    意安住於善。

    Therefore, maintaining the requisites taught in the Collection of Samādhi Chapter, place your mind on any suitable virtuous object of focus.

  41. རྣལ་འབྱོར་ཞི་གནས་གྲུབ་གྱུར་ན། །
    མངོན་ཤེས་དག་ཀྱང་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །
    ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྦྱོར་དང་། །
    བྲལ་བས་སྒྲིབ་པ་ཟད་མི་འགྱུར། །
    瑜伽若成止,
    神通亦當成。
    離慧度瑜伽,
    不能盡諸障。

    When the practitioner achieves śamatha, higher knowledges are also attained. But without the practice of the perfection of wisdom, the obscurations will not be eliminated.

  42. དེ་ཕྱིར་ཉོན་མོངས་ཤེས་བྱ་ཡི། །
    སྒྲིབ་པ་མ་ལུས་སྤང་བའི་ཕྱིར། །
    ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྣལ་འབྱོར། །
    རྟག་ཏུ་ཐབས་བཅས་བསྒོམ་པར་བྱ། །
    為無餘斷除,
    煩惱所知障,
    故應具方便,
    修慧度瑜伽。

    Therefore, in order to abandon, without exception, all emotional and cognitive obscurations, constantly meditate on the practice of the perfection of wisdom with skillful means.

  43. ཐབས་དང་བྲལ་བའི་ཤེས་རབ་དང་། །
    ཤེས་རབ་བྲལ་བའི་ཐབས་དག་ཀྱང་། །
    གང་ཕྱིར་འཆིང་བ་ཞེས་གསུངས་པ། །
    དེ་ཕྱིར་གཉིས་ཀ་སྤང་མི་བྱ། །
    般若離方便,
    方便離般若,
    俱說為繫縛,
    故二不應離。

    Wisdom without skillful means and skillful means without wisdom are said to be a form of bondage. Therefore, do not relinquish either one.

  44. ཤེས་རབ་གང་དང་ཐབས་གང་ཞེས། །
    ཐེ་ཚོམ་དག་ནི་སྤང་བྱའི་ཕྱིར། །
    ཐབས་རྣམས་དང་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི། །
    ཡང་དག་དབྱེ་བ་གསལ་བར་བྱ། །
    何慧何方便,
    為除諸疑故,
    當明諸方便,
    與般若差別。

    To eliminate doubts concerning what is wisdom and what are skillful means, I shall clarify the correct distinction between skillful means and wisdom.

  45. ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་སྤངས་པའི། །
    སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་སོགས། །
    དགེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག །
    རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐབས་སུ་བཤད། །
    除般若度外,
    施波羅蜜等,
    一切善資糧,
    佛說為方便。

    With the exception of the perfection of wisdom, the accumulations of all virtuous actions, such as the perfections of generosity and so forth, are described as skillful means by the Victorious Ones.

  46. ཐབས་བསྒོམས་དབང་གིས་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །
    གང་ཞིག་ཤེས་རབ་རྣམ་བསྒོམ་པ། །
    དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ། །
    བདག་མེད་གཅིག་པུ་བསྒོམས་པས་མིན། །
    苦修方便力,
    自善修般若,
    彼速證菩提;
    非單修無我。

    Whosoever cultivates wisdom through the power of cultivating skillful means will swiftly attain enlightenment— but not through meditation on selflessness alone.

  47. ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས། །
    སྐྱེ་བ་མེད་པར་རྟོགས་གྱུར་པའི། །
    རང་བཞིན་སྟོང་ཉིད་ཤེས་པ་ནི། །
    ཤེས་རབ་ཅེས་ནི་ཡོངས་སུ་བཤད། །
    遍達蘊處界,
    皆悉無有生,
    了知自性空,
    說名為般若。

    What we call ‘wisdom’ is thoroughly explained as an understanding of the emptiness of inherent existence— the realization that the aggregates, elements, and sense sources are unproduced.

  48. ཡོད་པ་སྐྱེ་བ་རིགས་མིན་ཏེ། །
    མེད་པའང་ནམ་མཁའི་མེ་ཏོག་བཞིན། །
    ཉེས་པ་གཉིས་ཀར་ཐལ་འགྱུར་ཕྱིར། །
    གཉིས་ཀ་དག་ཀྱང་འབྱུང་བ་མིན། །
    有則生非理,
    無亦如空花,
    俱則犯俱過,
    故俱亦不生。

    Logically, something existent cannot be produced, nor can something nonexistent, like a sky-flower. Consequently, as both faults would apply, something which is both could likewise not come into being.

  49. དངོས་པོ་རང་ལས་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །
    གཞན་དང་གཉིས་ཀ་ལས་ཀྱང་མིན། །
    རྒྱུ་མེད་ལས་མིན་དེ་ཡི་ཕྱིར། །
    ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་རང་བཞིན་མེད། །
    諸法不自生,
    亦非他及共,
    亦非無因生,
    故無體自性。

    An entity is not produced from itself, nor from something else, nor from both, nor without causes. Therefore, it has no inherent nature.

  50. ཡང་ན་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག །
    གཅིག་དང་དུ་མས་རྣམ་དཔྱད་ན། །
    ངོ་བོ་ཉིད་ནི་མི་དམིགས་པས། །
    རང་བཞིན་མེད་པ་ཉིད་དུ་ངེས། །
    又一切諸法,
    用一異觀察,
    自性不可得,
    定知無自性。

    Alternatively, when you analyze any phenomenon as to whether it is singular or multiple, no inherent nature is observed. Phenomena are thus determined to have no nature.

  51. སྟོང་ཉིད་བདུན་ཅུའི་རིགས་པ་དང་། །
    དབུ་མ་རྩ་བ་སོགས་ལས་ཀྱང་། །
    དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་གྱི། །
    སྟོང་པ་ཉིད་ནི་གྲུབ་བཤད་པ། །
    七十空性理,
    及本中論等,
    亦成立諸法,
    自性之空性。

    The reasoning in The Seventy Verses on Emptiness,[2] The Root Verses on the Middle Way,[3] and so forth, explains how it is proven that the nature of all things is emptiness.

  52. གང་ཕྱིར་གཞུང་ནི་མངས་འགྱུར་བས། །
    དེ་ཕྱིར་འདིར་ནི་མ་སྤྲོས་ལ། །
    གྲུབ་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཙམ་ཞིག་ཏུ། །
    བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་ནི་རབ་ཏུ་བཤད། །
    由恐文太繁,
    故此不廣說,
    僅就已成宗,
    為修故而說。

    As this text would become too long, I have not elaborated further here. In order to facilitate your meditation, I will fully explain only the established conclusions.

  53. དེ་བས་ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་པའི། །
    རང་བཞིན་དག་ནི་མི་དམིགས་པས། །
    བདག་མེད་པར་ནི་བསྒོམ་གང་ཡིན། །
    དེ་ཉིད་ཤེས་རབ་བསྒོམ་པ་ཡིན། །
    故無餘諸法,
    自性不可得,
    所有修無我,
    即是修般若。

    Thus, any meditation on selflessness in which you do not observe the inherent nature of any phenomena, without exception, is, in and of itself, the cultivation of wisdom.

  54. ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །
    གང་གི་རང་བཞིན་མ་མཐོང་ཞིང་། །
    ཤེས་རབ་དེ་ཉིད་རིག་བཤད་པ། །
    རྣམ་རྟོག་མེད་པར་དེ་བསྒོམ་བྱ། །
    以慧觀諸法,
    都不見自性,
    亦了彼慧性,
    無分別修彼。

    Just as wisdom sees no inherent nature in any phenomena whatsoever, let wisdom itself be subject to analysis, and meditate free from conceptuality.

  55. རྣམ་རྟོག་ལས་བྱུང་སྲིད་པ་འདི། །
    རྣམ་པར་རྟོག་པའི་བདག་ཉིད་དེ། །
    དེ་ཕྱིར་མ་ལུས་རྟོགས་སྤངས་པ། །
    མྱ་ངན་འདས་པ་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
    三有分別生,
    分別為體性,
    故斷諸分別,
    是最勝涅盤。

    The nature of this existence, which arises from conceptuality, is conceptuality. Therefore, to abandon conceptuality in its entirety is supreme nirvāṇa.

  56. དེ་ལྟར་ཡང་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས། །
    རྣམ་རྟོག་མ་རིག་ཆེན་པོ་སྟེ། །
    འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོར་ལྟུང་བར་བྱེད། །
    རྟོག་མེད་ཏིང་འཛིན་ལ་གནས་པ། །
    ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་རྟོག་མེད་གསལ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
    如世尊所云:
    「分別大無明,
    能墮生死海,
    住無分別定,
    無分別如空。 」

    Accordingly, the Blessed One said, “The great ignorance of conceptuality plunges us into the ocean of saṃsāra. Resting in non-conceptual samādhi, non-conceptuality is as clear as the sky.”

  57. རྣམ་པར་མི་རྟོག་པ་ལ་འཇུག་པའི་གཟུངས་ལས་ཀྱང་། །
    དམ་ཆོས་འདི་ལ་རྒྱལ་བའི་སྲས། །
    རྣམ་པར་མི་རྟོག་བསམས་གྱུར་ན། །
    རྣམ་རྟོག་བགྲོད་དཀའ་རྣམས་འདས་ཏེ། །
    རིམ་གྱིས་མི་རྟོག་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །
    入無分別陀羅尼亦云:
    「佛子於此法,
    若思無分別,
    越分別險阻,
    漸得無分別。」

    Similarly, in The Dhāraṇī of Entering Non-Conceptuality:[4] “If the heirs of the Victorious Ones contemplate, without concepts, this noble Dharma, they will transcend conceptuality, so hard to overcome, and eventually attain the state of non-conceptuality.”

  58. ལུང་དང་རིགས་པ་དག་གིས་ནི། །
    ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྐྱེ་མེད་པའི། །
    རང་བཞིན་མེད་པ་ངེས་བྱས་ནས། །
    རྣམ་པར་རྟོག་མེད་བསྒོམས་པར་བྱ། །
    由聖教正理,
    定解一切法,
    無生無自性,
    當修無分別。

    After gaining certainty from scriptures and reasoning that all phenomena are unproduced and without inherent nature, meditate without conceptuality.

  59. དེ་ལྟར་དེ་ཉིད་བསྒོམ་བྱས་ནས། །
    རིམ་གྱིས་དྲོད་སོགས་ཐོབ་བྱས་ནས། །
    རབ་དགའ་ལ་སོགས་ཐོབ་འགྱུར་ཏེ། །
    སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཡུན་མི་རིང་། །
    如是修真性,
    漸得暖等己,
    當得極喜等,
    佛菩提非遙。

    Accordingly, from meditating on suchness, eventually, you will attain heat and other signs; “Supreme Joy” and the other bhūmis will be attained; And Buddhahood, the enlightened state, will not be far away.

  60. སྔགས་མཐུ་ཉིད་ལས་གྲུབ་པ་ཡི། །
    ཞི་དང་རྒྱས་སོགས་ལས་རྣམས་ཀྱིས། །
    བུམ་པ་བཟང་གྲུབ་ལ་སོགས་པ། །
    གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་སོགས་སྟོབས་ཀྱིས་ཀྱང་། །
    བདེ་བ་ཡིས་ནི་བྱང་ཆུབ་ཚོགས། །
    由咒力成就,
    靜增等事業,
    及修寶瓶等,
    八大悉地力,
    欲安樂圓滿,大菩提資糧;

    If you wish to fully perfect the accumulations for enlightenment with ease, through pacifying, enriching, and the other activities accomplished by the mantric powers; through the power of eight great accomplishments; through accomplishing the “fine vase” and others—

  61. ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་འདོད་པ་དང་། །
    བྱ་བ་སྤྱོད་སོགས་རྒྱུད་གསུངས་པའི། །
    གལ་ཏེ་གསང་སྔགས་སྤྱོད་འདོད་ན། །
    若有欲修習,
    事行等續部,
    所說諸密咒。

    If you wish to take up the practice of Secret Mantra as taught in the action, conduct, and other tantras,

  62. དེ་ཚེ་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་ཕྱིར། །
    བསྙེན་བཀུར་རིན་ཆེན་སོགས་སྦྱིན་དང་། །
    དཀའ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །
    བླ་མ་དམ་པ་མཉེས་པར་བྱ། །
    為求師長灌頂故,
    當以承事寶等施,
    依教行等一切事,
    使良師長心歡喜。

    then, in order to receive empowerment from a vajra master, you must please the noble spiritual teacher through veneration, offerings of wealth and the like, and endeavouring to carry out all commands.

  63. བླ་མ་མཉེས་པར་གྱུར་པ་ཡིས། །
    ཡོངས་རྫོགས་སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་བས། །
    སྡིག་ཀུན་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ནི། །
    དངོས་གྲུབ་སྒྲུབ་པའི་སྐལ་ལྡན་འགྱུར། །
    由於師長心喜故,
    圓滿傳授師灌頂,
    清淨諸罪為體性,
    是修悉地善根者。

    Through the complete bestowal of the vajra master empowerment by a spiritual master whom you have delighted, you will be completely purified of all sins and gain the fortune of accomplishing the siddhis.

  64. དང་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱུད་ཆེན་ལས། །
    རབ་ཏུ་འབད་པས་བཀག་པའི་ཕྱིར། །
    གསང་བ་ཤེས་རབ་དབང་བསྐུར་ནི། །
    ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་བླང་མི་བྱ། །
    初佛大續中,
    極力遮止故,
    密與慧灌頂,
    梵行者勿受。

    As The Great Tantra of the Primordial Buddha emphatically forbids it, those observing celibacy should never receive the secret and wisdom empowerments.

  65. གལ་ཏེ་དབང་བསྐུར་དེ་འཛིན་ན། །
    ཚངས་སྤྱོད་དཀའ་ཐུབ་ལ་གནས་པས། །
    བཀག་པ་སྤྱད་པར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། །
    དཀའ་ཐུབ་སྡོམ་པ་དེ་ཉམས་ཏེ། །
    倘持彼慣頂,
    安住梵行者,
    違犯所遮故,
    失壞彼律儀。

    If those practicing celibacy and asceticism were to receive those empowerments, they would be obliged to practice what is forbidden, and their vows of austerity would thus deteriorate.

  66. བརྟུལ་ཞུགས་ཅན་དེ་ཕམ་པ་ཡི། །
    ལྟུང་བ་དག་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ཞིང་། །
    དེ་ནི་ངན་སོང་ངེས་ལྷུང་བས། །
    གྲུབ་པ་ཡང་ནི་ཡོད་མ་ཡིན། །
    其持禁行者,
    則犯他勝罪,
    定當墮惡趣,
    亦無所成就。

    This creates a downfall which would defeat those practicing yogic discipline. As they would be certain to fall into the lower realms, they would never gain accomplishment.

  67. རྒྱུད་ཀུན་ཉན་དང་འཆད་པ་དང་། །
    སྦྱིན་སྲེག་མཆོད་སྦྱིན་སོགས་བྱེད་པ། །
    སློབ་དཔོན་དབང་བསྐུར་རྙེད་འགྱུར་ཞིང་། །
    དེ་ཉིད་རིག་ལ་ཉེས་པ་མེད། །
    若聽講諸續,
    護摩祠祀等,
    得師灌頂者,
    知真實無過。

    For those who have received the vajra master empowerment and have knowledge of suchness, there is no fault in receiving or teaching any tantra, performing fire pūjās, offerings, and so forth.

  68. གནས་བརྟན་མར་མེ་མཛད་དཔལ་གྱིས། །
    མདོ་སོགས་ཆོས་ལས་བཤད་མཐོང་བ། །
    བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱིས་གསོལ་བཏབ་ནས། །
    བྱང་ཆུབ་ལམ་བཤད་མདོར་བསྡུས་བྱས། །
    燃燈智上座,
    見經法等說,
    由菩提光請,
    略說菩提道。

    At the urging of Jangchub Ö, I, the Elder Dīpaṃkara Śrī, have concisely explained the Path of Enlightenment, as I’ve seen it taught in the sūtras and other Dharma teachings.

བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་སྒྲོན་མ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་དཔལ་མར་མེ་མཛད་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།།
This concludes The Lamp for the Path to Enlightenment, composed by the great master Dīpaṃkara Śrījñāna.
菩提道燈,大阿遮利耶吉祥燃燈智造論圓滿。

རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་དང་། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙྭ་བ་དགེ་བའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཞིང་གཏན་ལ་ཕབ་པ། ཆོས་འདི་ནི་ཞང་ཞུང་གི་ཐོ་ལིང་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མཛད་པའོ།། །།
It was translated and finalized by the great Indian abbot himself and the great translator and editor Gewé Lodrö. This teaching was composed in the Toling Temple in Zhang Zhung.

相关课程 Related Courses:

2021『一心讲堂』菩提道灯论

2010『喜瑪拉雅課程』菩提道燈論 『Himalaya Course』「Lamp for the Path to Enlightenment」